دنیای کودکان پر از سوالات مختلف است و گهگاه سوالات عجیب و غریب شان والدین را دچار سردرگمی می کند. کودکان مانند یک لوح سپید هستند که هیچ چیز روی آن نوشته نشده و این لوح سپید تمامی اطلاعات خود را از محیط اطراف خود، چه از طریق خانواده و چه جامعه دریافت می کند. زمانی که بچه ها اطلاعات را جمع آوری کردند، به تدریج شروع به پرسیدن سوال از والدین شان می کنند. هرچقدر کودک نسبت به محیط اطراف خود دقت بیشتری داشته باشد، به همان اندازه سوالات بیشتری از خانواده خود می پرسد.
دروغ نگویید، طفره نروید
هیچ وقت به کودک خود دروغ نگویید و برای او داستان سرایی نکنید. او از شما جواب های درست، دقیق و منطقی می خواهد و اگر از شما دروغ بشنود، اعتماد خود را از دست داده و این اعتماد به سختی باز می گردد. حتی اگر جواب پرسشی را نمی دانید، به اتفاق کودکتان آن پاسخ را بیابید و او را رها نکنید و یا از بخواهید، به شما فرصت دهد تا جواب پرسش او را بیابید و در اولین فرصت این کار را انجام دهید و پاسخ پرسش او را بگویید. هرگز به او نگویید که حوصله تان را با پرسش هایش سر برده است. همان طور که برای تغذیه کودکتان حوصله دارید، باید برای رشد ذهنی و تغذیه فکری او نیز ذوق و حوصله به خرج دهید. در مواقع استثنا اگر خسته اید، اگر خودتان حال خوبی ندارید بدون اینکه از جواب گویی به پرسش او طفره بروید، او را به منبع موثقی که خودتان قبولش دارید، راهنمایی کنید، از والد دیگر یا افراد دیگر یا اگر در سن مدرسه است، از کتاب ها کمک بگیرید.
پرسش های جنسی مثل بقیه پرسش ها
والدین معمولا در ارتباط با پاسخگویی به پرسش های کودکان مشکلی ندارند؛ اما وقتی پای پرسش های جنسی در میان است، دست و پای خود را گم می کنند و نمی دانند باید چه جوابی به کودک بدهند. در نظر کودکان پرسش های جنسی و غیرجنسی تقاوتی با هم ندارند؛ هر دو نوع پرسش به معنی میل به شناخت ناشناخته هاست. اگر در برابر این پرسش ها واکنش نشان دهیم، تعجب کنیم و جا بخوریم، در ابتدای امر کودک فکر می کند که کار بدی انجام داده و همین امر موجب بروز اولین حساسیت ها می شود. او احتمالا از آن به بعد پرسش های خود را سانسور می کند و از افراد دیگری می پرسد. والدین بسیاری از اوقات به کودکان خود اطلاعاتی می دهند که به آنها در زندگی کمک می کند. چرا باید فکر کنیم که مسائل جنسی از این امر مستثنی هستند. البته باید بدانیم چه اطلاعاتی را و در چه زمانی انتقال می دهیم؛ مثلا در آستانه ورود به دوران بلوغ، حتما باید اطلاعات جنسی مورد نیاز را به نوجوان داده و آنها را برای ورود به این دوران آماده کرد.
پرسش های ماورایی فیلسوف کوچک
اغلب کودکان در مورد مسائل ماورایی مثل مرگ، روح و خدا سوال می پرسند. در مورد چنین پرسش هایی بهتر است در درجه اول کودک را به تفکر واداریم و از او بخواهیم ذهنیت خود را بیان کند. این روش او را به تفکر وامی دارد و او اندیشیدن را می آموزد. از او بخواهید تفکراتش را با شما در میان بگذارد. پاسخ هایی که در این باره به او می دهید، باید به گونه ای باشند که احساس های مثتبی از خدا و روح و حتی مرگ ایجاد کند و به هیچ وجه نباید ترس از این موارد را در کودک به وجود آورد.
این پرسشت را جواب نمی دهم
به دو دلیل می توان به پرسش های کودک پاسخ نگفت؛ اول آنکه ما باید همواره به یاد داشته باشیم که به کودکان پاسخ می دهیم برای اینکه با زندگی سازگارتر شوند. چنانچه جواب دادن به سوالی باعث از بین رفتن سازگاری کودک می شود و احساسات منفی ماندگاری پدید می آورد، با زیرکی و البته با رعایت صداقت آن را جواب نمی دهیم. مورد دوم زمانی است که کودک از مسائل شخصی ما سوال می پرسد؛ مثلا از چیزی راجع به گذشته ما سوال می کند که ما دوست نداریم آن را به کسی بگوییم، در این حالت با صراحت و صداقت و البته خوش رویی می گوییم که دوست ندارم راجع به این مسئله صحبت کنم؛ چرا که این مسئله شخصی من است. باید به کودک گفت گاهی انسان به دلایل شخصی یا دلایل دیگری دوست ندارد به برخی سوال ها پاسخ دهد.
اگر به صورت متوالی و پشت سرهم سوال می پرسد و شما هم کلافه شده اید یا خسته هستید، سکوت کنید و هیچ پاسخی ندهید. اگر با او بحث کنید و خواسته باشید قانعش کنید، با او وارد یک جنگ روانی شده اید که نهایتا شما بازنده آن خواهید بود؛ زیرا او انرژی زیادی دارد و خسته نمی شوید.