
با مشارکت دادن کودکان در امور مختلف، فرصتهایی جهت اظهار عقیده، گوش دادن به خواسته های آنان و حضور در عرصه های مختلف فراهم می آید که خود گامی برای تغییر جامعه برای کودکان و توسط کودکان است.
مشارکت اجتماعی کودکان با وجود ضرورت و اهمیت نظری و عملی، مسئله مهم و پیچیده ای است که بر حسب بافت اجتماعی - فرهنگی هر جامعه تغییر می کند. در فرهنگها و ساختارهای جوامعی که بزرگسالان فرصت محدودی برای حضور جامعه داشته اند، برای اثر گذاری بر تصمیمهای جامعه مشارکت کودکان دشوارتر خواهد بود؛ زیرا یکی از موانع اصلی مشارکت نگرش بزرگسالان نسبت به آن است که در چنین ساختای رشد یافته اند. به نظر یکی از صاحب نظران: کمرنگی مشارکت اجتماعی در جامعه ایران، پدیده ای تاریخی بوده که قرنها سابقه دارد. در این کشور تجربه شهروندی و به ویژه مشارکت رسمی وجود ندارد، زیرا قرنها حاکمیت استبدادی داشته است. هر چند این الگوی تاریخی به واسطه تحولات جهانی، دگرگونیهای عظیم چون انقلاب اسلامی و رویدادهای پس از آن تا حدود زیادی تعدیل شده، ولی رسوبات آن در اعماق فرهنگ و روابط فردی و اجتماعی این مرز و بوم ریشه دوانده است، برای آموزش مشارکتهای اجتماعی و نهادینه کردن آن باید از سنین کودکی آغاز کرد. وجود این شرایط، مانع اصلی شکل گیری نهادهای مشارکتی خارج از حیطه های اعتقادی، خانوادگی و عشیره ای در ایران شده که حل آن نیازمند برنامه های متعدد و متنوع با اهداف گوناگون است.
در جامعه ایران، ما نیازمند تحولی اندیشمندانه و تکامل انواع راه حل های مشارکتی به ویژه برای کودکان، نوجوانان و جوانان هستیم که در برگیرنده آموزش و تجربه باشد تا از این طریق هر کودک بتواند راهی به سوی ایفای نقش هدفمندانه در جامعه بیابد و حقوق و مسئولیتها را برای شرکت در پیشرفت و توسعه جامعه بشناسند. به منظور دستیابی به این مهم راهکارهایی در زمینه مشارکت اجتماعی کودکان توصیه می شود:
- ایجاد بسترهایی در جامعه جهت اجرای فعالیتهای مشارکتی کودکان با ابتکار سازمانهای ملی، نهادهای محلی و افراد بومی
- ارائه فرصتهایی جهت رشد مهارتهای عملی و تقویت اعتماد به نفس کودکان برای برقراری ارتباط، مذاکره، تصمیم گیری
- پیوند مشارکت کودکان به تمام حوزه های رفتاری آنان در خانواده، مدرسه و محیطهای بازی
- رشد و توسعه شیوه های مناسب حمایت از حقوق کودکان به ویژه در بعد مشارکت
- آموزش و تشویق دست اندرکاران تعلیم و تربیت کودکان در زمینه احترام به حقوق آنان و مشارکت دادن در امور مختلف
- گسترش و تداوم طرحها و برنامه های مشارکتی اجرا شده در کشور نظیر شوراهای دانش آموزی، انجمنها و به ویژه طرح شهردار مدرسه - شناسایی مجموعه وسیعی از عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر ماهیت مشارکت کودکان نظير سن، جنس، وضعیت جسمانی، شرایط اقتصادی – اجتماعی و محیط زندگی
- آشکار نمودن منافع فردی و اجتماعی مشارکت کودکان در جامعه برای بزرگسالان و کودکان