
شیمی یک رشته بنیادی است که زندگی را در سطح مولکولی بررسی می کند با این حال اکثر دانش آموزان علاقه و انگیزه ای به آن ندارند. فقدان انگیزه مانعی بزرگ برای یادگیری می باشد، شیمی حاوی مفاهیم انتزاعی فراوانی است که یادگیری این مفاهیم مستلزم صرف زمان و تلاش فراوانی از سوی دانش آموزان است. استفاده از روش های جذاب و مناسب در فرایندهای یاددهی از جمله هنرهایی است که بعضی از دبیران در اجرای آن موفق بوده و دانش آموزان را راغب به امر یادگیری می نمایند. برای ایجاد انگیزه می توان راهکارهای زیر را بکار برد:
۱- ارایه درس به شیوه ای پویا با وسایل و ابزارهای سمعی و بصری: ارائه قلب فرایند تدریس است. بهترین راه برای علاقه مند کردن دانش آموزان به شیمی ارایه درس به شیوه ای پویا می باشد. معلمان می توانند سخنرانی های خود را با استفاده همزمان تخته و کمک های سمعی و بصری مانند اسلایدهای پاورپوینت، انیمیشن ها و فیلمهای آموزشی بهبود ببخشند. این کار شیمی را برای دانش آموزان زنده تر و واقعی تر می سازد، دانش آموزانی که به خاطر پرورش در جهان بصری و تصویر محور، فراگیران بصری هستند. آنها مفاهیم را بهتر درک می کنند، اگر بتوانند آنها را مجسم کنند. به لطف پیشرفت تکنولوژی، قادر به نشان دادن تصویر هر چیزی، از سیستم های خورشیدی بسیار بزرگ تا یک اتم کوچک به دانش آموزان هستیم.
۲- استفاده از شبیه نماها: معلمان شیمی در کلاسهای درس می توانند مفاهیم انتزاعی یا سخت را با استفاده از یک شباهت و مقایسه، قابل درک و فهم کنند. شکل شماره ۱ انواع پیوندهای شیمیایی بیان شده در شیمی دوم دبیرستان را نشان می دهد. اتمها به سگ و الکترونها به استخوان تشبیه شده اند. شکل a پیوند کووالانسی ناقطبی را نمایش می دهد، پیوندی که ناشی از به اشتراک گذاشتن الکترونها می باشد و توزیع ابر الکترونی بین دو اتم تقریباً یکنواخت صورت می گیرد. شکل b پیوند کوالانسی قطبی را بیان می کند همانطور که در پیوند ابر الکترونی پیوندی، بیشتر به سمتی کشیده می شود که الکترونگاتیوتر است یکی از سگها استخوانها را بیشتر سمت خود می کشد و شکل c پیوند یونی را به تصویر کشیده، پیوندی که الکترون از اتم فلز به اتم نافلز منتقل می شود. در شکل ۱ هم سگ قویتر استخوان سگ ضعیفتر را دزدیده است.
شکل شماره ۲ با تشبیه کردن عنصرهای الکترونگاتیو یا گروههای الکترون کشنده به یک شخصیت کارتونی که در حال کشیدن یک جفت الکترون با طناب است الکترونگاتیوی و خاصیت الکترون کشندگی را توصیف می کند. الکترونها به توپهای قرمز تشبیه شده اند.
شکل شماره ۳ ماهیت واکنشهای اکسایش - کاهش را نشان می دهد، واکنشهایی که در آنها الکترونها از عامل کاهنده به عامل اکسنده داده می شوند. الکترونها به توپهای قرمز تشبیه شده اند.
هیبریداسیون اوربیتالی یک نظریه برای توجیه شکل هندسی مولکولهای آلی می باشد که درک آن برای دانش آموزان مشکل می باشد. شکل شماره ۴ تهیه پنکیک را با یک معنای نمادین از هیبریداسیون اوربیتالی نشان می دهد. اوربیتالهای اصلی به اوربیتالهای هیبریدی و تخم مرغ ها و آرد به پنکیک تبدیل می شوند. برای مثال تخم مرغها و آرد در پنکیک قابل مشاهده نیستند، در واقع آنها با هم مخلوط شده اند و هر پنکیک در شکل شماره ۴ حاوی یک چهارم آرد و سه چهارم تخم مرغ می باشد. همانطور که مطابق با این نظریه هر اوربیتال هیبریدی حاوی یک چهارم اوربیتال S و سه چهارم اوربیتال P می باشد.
ایجاد ارتباط بین علم شیمی و زندگی روزمره: نخستین قدم برای ایجاد انگیزه اهمیت داشتن است. یعنی این که دانش آموزان باور کنند دانش مورد نظر به آنها مرتبط بوده و برایشان مهم است. شیمی علم زندگی است، اگر معلمان هنگام تدریس مفاهیم و اصول، مواردی از کاربرد آن اصول در زندگی روزمره را در کلاس مطرح کنند، فراگیران با علاقه بیشتری به امر یادگیری می پردازند و مطالب به صورت عمیق و کاربردی در ذهن آنها نقش می بندد. جدول زیر تعدادی از مفاهیم شیمیایی مرتبط با زندگی روزمره را به طور خلاصه بیان می کند.