این درس درباره چگونگی دستیابی به command-line interface (CLI) سوئیچ آغاز می شود و نحوه تایید دستورات برای بررسی وضعیت شبکه است. CLI رابط خط فرمان مبتنی بر متن است که در آن کاربر متنی را تایپ می کند و با فشار دادن کلید اینتر صفحه کلید، به سوئیچ دستور انجام کاری را می دهد. همانند بسیاری از قطعات سخت افزاری کامپیوتر، سوئیچ های سیسکو هم یک سیستم عامل دارند که Internetwork Operating System (IOS) نامیده می شود. این سیستم عامل علاوه بر کنترل عملکرد سوئیچ، برای برقراری ارتباط با کاربر یک خط فرمان در اختیار کاربر قرار می دهد که CLI نامیده می شود. برای دستیبابی به این خط فرمان سه روش وجود دارد:
۱- از طریق کنسول
۲- از طریق تلنتTelnet
۳- از طریق Secure Shell (SSH)
همانطور که در شکل بالا می بینید روش اول یعنی وصل شدن به سوئیچ از طریق کنسول به کمک یک کابل صورت می گیرد که از یک طرف به پورت کام یا یو اس بی کامپیوتر وصل می شود و از طرف دیگر با یک کانکتور آر جی ۴۵ به پورت سوئیچ متصل می شود، که در سوئیچ های جدید از یک کابل دو طرف یو اس بی (یا مینی یو اس بی) برای اتصال بین سوئیچ و کامپیوتر استفاده می کنند. اما دو روش دیگر یعنی تلنت و اس اس اچ زمانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد که بر روی سوئیچ IP ست کرده باشیم. باید توجه داشت که اس اس اچ SSH از امنیت بیشتری برخوردار است.
هر سه روش دسترسی به سوئیچ (کنسول، تلنت، اس اس اچ) در ناحیه یوزر مد user mode قرار می گیرند. در این مد می توانید عملیات محدودی را انجام دهید. در واقع این مد پایین ترین سطح دسترسی به روتر با سوئیچ است که فقط می توان عملیات مونیتورینگ را انجام داد. هر کسی می تواند بدون دسترسی به تنظیمات، عملیات محدودی چون چک کردن عملکرد روتر و یا سوئیچ را انجام دهد. سیستم عامل سیسکو مد قوی تری هم دارد که اینیبل مد enable mode یا privilaged mode نام دارد. که همانطوری که از نامش پیداست جایگاهی با سطح بالاتر برای انجام تنظیمات روی روتر و یا سوئیچ دارد. به صورت پیش فرض برای وارد شدن به این مد نیازی به وارد کردن پسورد نیست، اما برای برقراری امنیت می بایست قبل از وارد شدن به این مد پسورد چک شود تا فقط افراد خاصی با داشتن پسورد بتوانند به این مد دسترسی پیدا کنند. بنابراین در این مد دسترسی به تنظیمات روتر و یا سوئیچ و مشاهده و تغییر تنظیمات امکان پذیر می باشد.
بعد از بوت شدن سیستم عامل سوئیچ و بالا آمدن سیستم عامل و اولین جایگاهی که در CLI نشان داده می شود، یوزر مد USER MODE است که در این جایگاه command prompt به صورت زیر می باشد:
<Hostname
همانطور که گفته شد در این مد فرامین کمی همانند گزارشاتی از وضعیت حافظه و کنترل میزان ترافیک ورودی و یا خروجی سوئیچ قابل اجرا است. با وارد کردن دستور enable وارد privileged mode می شویم که شکل comman prompt به صورت زیر در می آید:
#Hostname
و با وارد کردن دستور exit در اینجا می توان از این مد خارج شد.
دستورات سیستم عامل سیسکو بسیار زیاد است که کسی انتظار ندارد شما آنها را حفظ کنید. شما می توانید با کمک موارد زیر به راحتی دستورات را به یاد آورید و دیگر نیازی به تایپ دستورات هم نیست. با وارد کردن علامت سوال بعد از کلماتی مثل Show به صورت ?Show تمامی دستورات مربوط به آن را به شما نشان می دهد. و اگر بعد از com علامت سوال بیاورید به صورت ?com تمامی دستوراتی که با com شروع می شود را به شما نشان خواهد داد. و اگر چند حرف اول یک کلمه را تایپ کنید با زدن کلید tap مابقی کلمه خود به خود تایپ می شود.
علاوه بر دو مدی که در بالا گفتیم دو مد دیگر بنام مدهای Global و Interface که با وارد شدن به مد Global تمام تنظیمات روتر، همانند رمزگذاری روی پورت ها انجام می شود و با وارد شدن به مد Interface آدرس دهی به پورت ها، راه اندازی انواع پروتکل ها و هزاران کار دیگر انجام می شود. برای وارد شدن به این مد ابتدا وارد مد privileged شده و بعد با دستور config terminal وارد این مد می شویم. اگر در این حالت علامت سوال را وارد کنید، تعداد زیادی دستورات را به شما نشان خواهد داد.
چهار نوع حافظه سوئیچ های سیسکو شامل موارد ذیر است:
Ram: یک حافظه فرار که با قطع شدن برق، اطلاعات روی آن پاک شده و ذخیره نمی شود.
Flash memory: این حافظه همانند یک هارد دیسک است و یک حافظه دائمی است و محل قرار گرفتن سیستم عامل سوئیچ می باشد.
ROM: یک حافظه فقط خواندنی است که برنامه راه انداز سوئیچ روی آن ذخیره می شود. هنگامی که سوئیچ را روشن می کنید، برنامه راه انداز از روی آن بارگیری می شود و Cisco IOS را پیدا کرده و فرایند بار گذاری را در RAM مدیریت می کند.
NVRAM: حافظه دائمی سوئیچ برای ذخیره سازی تنظیمات است. زمانیکه که کاری روی سوئیچ انجام می دهیم برای ذخیره کردن آن باید اطلاعات را از Ram به Nvram با دستور خاصی کپی کنیم تا با خاموش شدن سوئیچ اطلاعات از دست نرود.
برخی از دستورات پیکربندی Configuration در زیر آمده است:
از مد پیکربندی گلوبال به مد پیکربندی خط کنسول جابجا می شود:line console ۰
برای ست کردن کلمه عبور :password
با وارد کردن شماره پورت به آن پورت وارد می شود :interface
نام سوئیچ را ست می کند: hostname
به یک مرحله قبل بر می گردد: exit
از مد پیکربندی خارج می شود: end
از مد پیکربندی خارج می شود: Ctrl+Z