پژوهش ها نشان داده است که محیط اطراف کودک نقش مهمی بر سلامت جسمانی، روانی و شکوفایی خلاقیت کودک بازی می کند. بطوریکه بهترین زمان پیشرفت برای خلاقیت در فاصله سنی ۲ تا ۱۰ سال روی می دهد. محیط به صورت های مختلفی بر کودک، شخصیت او و افزایش خلاقیت او تاثیر می گذارد. کودکان در سن ۶-۱۲ سالگی به طور ژنتیکی برای پیوند با طبیعت برنامه ریزی می شوند. تحقیقات نشان می دهد خیال پردازی، کنجکاوی و بازی از جمله ویژگی های موثر دوران کودکی است که بر خلاقیت اثر می گذارد.
خیال پردازی: تغییرپذیری عناصر طبیعی موجب تنوع تصاویر ذهنی شده، خیال پردازی را تقویت می کند. فضاها و مصالح طبیعی تخیل بی حد و حصر کودکان را تحریک می کند و به عنوان واسطه نوآوری و خلاقیت می باشند.
کنجکاوی: وجود اختلاف در شکل ظاهری عناصر طبیعی (آب، نور، گیاه و مانند آن) و امکان به کارگیری آنها به شیوه های مختلف که از آن به عنوان تنوع پذیری عناصر طبیعی یاد می شود، می تواند برای ذهن جستجوگر کودک سوال ایجاد کند و زمینه کنجکاوی او را فراهم نماید.
بازی: بازی ابزار اساسی کودک برای کاوش جهان، محیط اطرافش، فردیت و روابط فیزیکی و احساس خود بودن است. در طول بازی، کودکان یک درک واقعی از واقعیت و جهان پیرامونشان به دست می آورند. بازی در محیط های بیرون از منزل نسبت به محیط های سرپوشیده تمام جنبه های رشد کودک را به آسانی تحریک می کند. کودکانی که در طبیعت بازی می کنند احساس مثبت بیشتری نسبت به همدیگر دارند. همچنین از آنجایی که کودکان دنیای اطراف خود را نوعی زمین بازی تصور می کنند، طبیعت بستر مناسبی است که می تواند آنها را ساعت ها به خود مشعول سازد. دلیل این امر سه کیفیت محیط های طبیعی است که شامل تنوع تمام ناپذیر آن، انسان ساخت نبودن آنها و حس جاودانگی و پایان ناپذیری آنهاست. یکی دیگر از فوایدی که بازی در محیط های طبیعی برای کودکان دارد احساس آزادی به دور از نظارت اطرافیان است. کودکان بازی در محیط های بیرونی را اینگونه درک می کنند که هیجانات گوناگون و عناصر بازی گوناگون را ارائه می دهد، برای آنها فرصتی برای انتخاب، گرفتن تصمیم، آزمایش، تصور و خلق چیزهای جدید به وجود می آورد. تحقیقات نشان می دهد، که بازی در محیط های طبیعی روابط اجتماعی را در بین کودکان افزایش می دهد. مثلا کودکانی که در محیط طبیعی بازی می کنند نسبت به کودکانی که با بازی در محیط های داخلی محدود هستند، دو برابر همبازی بیشتری دارند. که این نیز خود در رشد خلاقیت کودک موثر می باشد. امکان بازی با آب، کاشت گیاه توسط خود کودک، بازی با نور و سایه، بازی با شن و مانند آن که از آن به عنوان قابلیت بازی سازی عناصر طبیعی یاد می شود، علاوه بر آن که در ارتقاء انگیزش و آزاد سازی هیجانات کودک موثر است، بستر مناسبی برای مشارکت کودک در فعالیت های گروهی محسوب می شود. در کل بازی به خیال پردازی کودک کمک می کند و قدرت خلاقیت کودکان نیز به خیال پردازی آنان وابسته است. همچنین مشارکت کودک در فعالیت های گروهی در رشد خلاقیت کودک موثر است.
شیوه های مختلف ارتباط کودک و طبیعت:
۱- مستقیم: در فرصت های مختلف کودک را به محیط های طبیعی ببریم
۲- غیر مستقیم: راه کارهای مختلفی مانند گیاه کاری در ساختمان ها، دید به فضای سبز از داخل ساختمان، ورود نور طبیعی به داخل بنا، آویزان کردن عکس های طبیعی از طبیعت بر دیوار بنا خلاقیت کودکان را افزایش می دهد. همچنین می توان در سطح شهر به ایجاد پارک ها و فضاهای سبز، ایجاد همسایگی های سبز و باغ های اجتماعی پرداخت.
منابع
مقاله بررسي تاثير طبيعت بر خلاقيت کودک، نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره ۱۷
مقاله تحليلي بر تاثير محيط هاي ساخته شده بر خلاقيت کودک، نشریه باغ نظر، دوره ۱۳، شماره ۴۳