حافظه موضوعی است که انسان از دیرباز به آن پرداخته و سعی در کشف ماهیّت و چگونگی فعالیّت آن داشته است. حافظه از یادگیری جدا نیست و در یادگیری و آموزش زبان دوم نیز حافظه و عملکرد آن نقش اساسی دارد؛ چون یادگیریِ بخشی از یک زبان خارجی، فرآیندی است که محور اصلی آن به یادسپاریِ فهرستی از کلمات، قوانین دستوری و برقراری روابط واژگانی در ذهن می باشد. به نظر می رسد شناخت اندکی از علم روانشناسی برای همة معلمان زبان امری ضروری است. دانستن این مطالب که در هنگام آموزش زبان خارجی، در حافظة زبان آموز چه فعل و انفعالاتی صورت می پذیرد، ارائة زیاد اطلاعات در زمان کوتاه، چه مشکلاتی می تواند در فرایند به یادسپاری ایجاد کند، اطلاع از فراخنای حافظه، ساختار حافظة کوتاه مدت، حافظة کاری، حافظة بلندمدت، حافظة معنایی و برتری ثبت شنیداری اطلاعات، می تواند برای مدرسان و طراحان کتب آموزشی در تسهیل و تسریع فرایند آموزش و یادگیری زبان خارجی بسیار کمک رسان باشد.
هنگام یادگیری زبان خارجی، زبان آموزان پایة شناختی و اطلاعات مفهومی که بتواند نگهداری واژه های زبان خارجی را در حافظة کوتاه مدت سهولت بخشد، در اختیار ندارند؛ از این رو تلاش اصلی معلمان و همچنین طراحان روشهای آموزشی، باید مبتنی بر تهیة عناصر پایه ای باشد که زبان آموز مبتدی بتواند براساس آنها شناخت مفیدی از زبان خارجی کسب کند. در اینجا نقش حافظة کوتاه مدت بسیار مهم است؛ چراکه اطلاعات موردنیاز زبان آموز را به طور موقت در خود نگهداری می کند تا با کمک حافظة بلندمدت، موفق به رمزگشایی و یادگیری شود. حافظة کوتاه مدت از رمزگذاری آوایی اطلاعات استفاده می کند؛ درحالیکه حافظة بلندمدت، از رمزگذاری معنایی بهره می جوید.
اهمیت ویژة حافظه در یادگیری و آموزش یک زبان خارجی از اینجا ناشی می شود که فعالیت حافظه نیز با کمک یک زبان صورت می گیرد؛ این زبان، همان زبان مادری است. فرایند دریافت و ارسال اطلاعات ، از طریق رمزهایی صورت می گیرد که هم برای حافظة گیرنده و هم ارسال کننده قابل شناسایی باشد. از آنجایی که فراگیر زبان خارجی، گونه های کاربردی قابل شناسایی برای حافظة خود در اختیار ندارد، مجبور می شود کدهایی را یاد بگیرد که به یادسپاری اطلاعات جدید زبان خارجی را امکانپذیر کند. هنگامی که رمزها برای حافظه آشنا نیستند، حافظه خیلی ضعیف عمل می کند، عملکرد آن کند می شود، ورودی های حافظه اشباع و بیان دچار مشکل و نگهداری در حافظه تضعیف می شود. هرچند یادگیری زبان خارجی، نخست در حافظة کوتاه مدت صورت می گیرد و تلاش برای به یادسپاری بخشی از کلمات خارجی، مربوط به حافظة کوتاه مدت است امّا درواقع از راهبرد حافظة بلندمدت برای انجام آن استفاده می شود؛ به عبارت دیگر حافظة کوتاه مدت، امکان فهم گفته ها و حافظة بلندمدت امکان یادگیری و پیشرفت را به ما می دهد.