هر فرد در مغز خود یک ساعت زیستی دارد. وظیفه ساعت زیستی تنظیم و تطبیق فیزیولوژی و بیوشیمی بدن با الگوی طبیعی فعالیت های روزانه، خواب شبانه و استراحت است. این ساعت چنین اعمالی را از طریق اثر گذاری بر بدن توسط کنترل دستگاه عصبی، هورمونها و دمای بدن انجام می دهد. در نتیجه عملکرد ساعت زیستی، عملکرد ذهنی و جسمی، هوشیاری و انگیزه در طول روز بالا می رود و با کاهش فعالیت های عصبی، دمای بدن و ترشح  آدرنالین به خواب رفتن را تسهیل می کند و بر خواب طولانی شبانه اثر می گذارد. مهمتر این که تغییرات فیزیولوژی و بیوشیمایی حدود یک ساعت جلوتر آغاز می شود و به بدن کمک می کند تا برای خواب شبانه و فعالیت های روزانه آماده شود. خواب آلودگی در غروب قبل از آغاز خوابیدن شروع می شود و قبل از بیدار شدن در صبح، میزان ترشح آدرنالین و دمای بدن بالا می رود.
سه ویژگی ساعت زیستی حائز اهمیت است:
۱- ساعت زیستی، ساعتی است کم دقت که عقربه های آن آهسته حرکت می کند و مایل است که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد.
۲- به طور عادی ساعت زیستی از طریق چندین چرخه زیستی، درست با ۲۴ ساعت هماهنگ شده است. در جوامع صنعتی این چرخه ها تا حدود زیادی تابع هنجارهای جامعه از جمله روشنایی، تاریکی، تغذیه، روزه داری، رفتار اجتماعی و فعالیتهای ذهنی و جسمی می باشد.
۳- ساعت زیستی در سازگاری با تغییرات شیوه زندگی ما از روندی کند پیروی می کند. این مقاومت در برابر تغییرات سودمند است زیرا به این معناست که ساعت زیستی به شکل نامناسبی با تغییرات هماهنگ نمی شود. به عنوان مثال اگر در طول روز به سینما برویم، ساعت زیستی با شب سازگاری ایجاد نمی کند (تاریکی سینما را تاریکی شب تلقی نمی کند) و اگر نیمه شب برای خوردن خوراکی از خواب بیدار شویم ساعت زیستی با روز سازگاری ایجاد نمی کند.