خمیردندان ها و دهان شویه ها مهمترین محصولاتی هستند که برای دهان و زیبایی استفاده می شوند. گیاهان و ترکیبات آنها با داشتن اسانس ها و عصاره های مختلف؛ دارای توان بالقوه جهت جایگزینی با داروهای شیمیایی هستند. تحقیقات نشان داده است که اغلب اسانس های گیاهی استخراج شده دارای خواص ضد قارچی، ضد انگلی، ضد باکتری، ضد ویروس، آنتی اکسیدان و سیتوتوکسیک می باشند. در ادامه با گیاهانی که در بهداشت دهان و دندان کاربرد دارند آشنا می شویم:
چای سبز: چای سبز دارای خاصی ضد باکتریایی است. همچنینت چای سبز دارای خاصیت ضد التهابی است و این خاصیت چای سبز باعث کاهش درد پس از جراحی دندان می شود. چای سبز همچنین در التهاب لثه ناشی از پلاک موثر است و باعث کاهش خونریزی و میزان پلاک دندان می شود.
آلوئه ورا: آلوئه ورا یا صبر زرد خاصیت ضد التهاب، ضد آرتروز ضد باکتری و کاهنده قند خون دارد. می توان از آلوئه ورا برای درمان پلاک که موجب التهاب لثه می شود، استفاده کرد. استفاده از ژل آلوئه ورا در غلظت مناسب در خمیر دندان و دهان شویه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه مفید است. تحقیقات نشان داده است که استفاده از ژل آلوئه ورا در کنترل باکتری های حفره دهان بهتر از خمیر دندان عمل می کنند. همچنین ژل آلوئه ورا فاقد مواد ساینده است بنابراین برای افرادی که دارای دندان های حساس می باشند، مناسب است.
زردچوبه: زردچوبه دارای خواص ضد التهاب، آنتی اکسیدان و ضد میکروب، محافظ کبد، ضدعفونی کننده است و به دلیل داشتن این خواص، برای دهان شویه قابل استفاده است و هیچ گونه عوارض جانبی به جز زرد شدن موقت رنگ زبان ندارد.
گیاه مسواک: این گیاه باعث کاهش پلاک میکروبی شده و خونریزی لثه را کاهش می دهد. ویتامین ث و بتاسیتوسترول موجود در گیاه مسواک در تقویت مویرگهای لثه نقش اساسی دارند. همچنین فلوراید و املاح کلسیم گیاه مسواک در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها به نحو مطلوبی موثرند. استفاده دهان شویه این گیاه به همراه نعناع و بومادران باعث بهبود التهاب می شود.
بابونه: عصاره بابونه دارای خاصیت آنتی باکتریال و آنتی ویرال و ضد قارچی می باشد.
گیاه اکیناسه: این گیاه برای درمان مارگزیدگی، بیماری های لثه و دهان، سرماخوردگی و سرفه مصرف می شود. اکیناسه دارای اثر ایمنی، ضد میکروبی و ضد التهابی است و در نتیجه باعث سلامت لثه می شود.
هلیله سیاه: گیاه هلیله سیاه اثر ضدمیکروبی قابل توجهی دارد و نسبت به کلرهگزیدین برتری دارد.
امله: امله یک منبع عالی از ویتامین ث است و به همین دلیل از خونریزی لثه جلوگیری می کند. ترکیب این گیاه با هلیله سیاه یک دهان شویه موثر برای کاهش پلاک و التهاب لثه می باشد و به اندازه کلرهگزیدین موثر است. امله دارای ترکیبات فنول، تانن، پلی فنول است و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.
چریش: مسواک زدن با چریش و جویدن برگ و دانه های آن بعد از غذا یکی از شیوه های مراقبت از دندان بوده است. ساقه این گیاه خاصی ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد. استفاده از چوب این گیاه برای دهان شویه بهتر از برگ آن است.
انبه: این گیاه دارای ویتامین ث است و دارای اثرات آنتی اکسیدان می باشد. همچنین ضد التهاب، ضد حساسیت و ضد میکروب است.
ریحان: این گیاه دارای اثرات ضد میکروبی در برابر پاتوژن های مختلف دهان است. روغن گیاهی به دست آمده از این گیاه دارای فعالیت ضد قارچی است.
انار: استفاده از ژل انار باعث کاهش میزان پلاک دندان می شود که این کاهش به دلیل وجود تانن می باشد. استفاده از ژل انار به همراه جرم گیری در درمان التهاب لثه موثر است.