غذاها از اجزايي تشکيل شده اند که در مجموع مزاج خاصي را در آنها ايجاد مي نمايد و موجب مي شود که آنها گرم، سرد، تر و يا خشک قلمداد شوند. باتوجه با اين که فصل بهار گرم و تر و فصل تابستان گرم و خشک و در نهايت فصل زمستان سرد و تر مي باشد، حکما معمولاً رژيم غذايي کلي و سالم براي فرد را با تغييرات متناسب با فصل همرا مي ساختند تا تعادل مزاجي فرد حفظ گردد. در فصل هاي گرم به خصوص فصل تابستان استفاده از غذاهاي سردي بخش و رطوبت زا مانند ماست و خيار و پنير و هندوانه بيشتر توصيه مي شود و در فصل هاي سرد به خصوص زمستان از غذاهاي گرمي بخش مانند کره، عسل، بادام، فندق، پسته، کنجد(ارده) و زيره همراه با غذاهاي اصلي توصيه مي گردد .
غذاهاي گرم: غذاهايي هستند که بر کيفيت گرماي بدن مي افزايند، مانند نخود آب با روغن زيتون يا روغن تازه، به ويژه که آن را با آويشن مصرف نمايند، آش با گوشت گنجشک، کبک و آهو، به ويژه که با ادويه اي چون زيره، فلفل، آويشن و دارچين بپزند و از شيريني ها مويز و عسل و هر آنچه به آن شبيه است. لازم به ذکر است فرد در حين خوردن غذايي ک حاوي اين مواد است، احساس گرماي بيشتري مي نمايد. غذاهای گرم باعث بهبود جریان خون و نگهداری گرمای بدن می‌شوند. از نشانه‌های مصرف بیش از حد غذاهای گرم می‌توان به جوش، تب، یبوست، بوی تند ادرار، بالا رفتن فشارخون، عطش زیاد، افسردگی، سردرد، بی‌قراری و آشفتگی و سرگیجه اشاره نمود.

غذاهاي گرم شامل:
آبگوشت – آبگوشت زیره (آبگوشت + لیمو عمانی + آلو + زیره فراوان که گرم و مقوی و مسهل بلغم) – آبگوشت نخود  – آبگوشت مغز دانه ها ( گوشت قلوه گاه + سینه + بادام + گردو + سیب زمینی ) – خورشت بادمجان ، خورشت فسنجان ، خورش قورمه سبزی ، آبگوشت به (به جای سیب زمینی)، آبگوشت کلم سنگی یا قمری
– قلیه، انگبین (عسل) ، فالوده ، آب شور ، آب گرم ،
– کره ، مربا ، خامه ، خاگینه ، روغن ، نیمرو ، تخم مرغ ، حلیم ، بریانی ،

غذاهاي خشک يا يابس: غذاهايي هستند که بر خشکي بدن مي افزايند، مانند غذاهاي بريان شده چون سير، آويشن، زيره، سرکه، نعنا، زيتون، ترخون و همه ادويه اي و گوشت مرغان دشتي چون کبک، تيهو و گنجشک. علم نوين تغذيه در مورد غذاهاي خشک طب ايراني بر اين باور است که مصرف برخي از اين غذاها منجر به دفع مقادير بيشتري از آب گرديده که منجر به خشکي مي گردند و از سويي گوشت ها به علت توليد ماده سمي اوره منجر به تکرر ادرار، کاهش آب بدن، دهيدراتاسيون و خشکي مي گردد. غذاهای سرد باعث تعدیل این علائم می‌شوند، ولی مصرف زیاد غذاهای سرد باعث آرتریت، روماتیسم، دست و پای سرد، تکرر ادرار، ترشح زیاد بزاق، دل درد، نفخ شکم، اسهال، اضطراب، گرفتگی عضله، خستگی و درد ماهیچه می‌شود.

غذاهاي تر: غذاهايي هستند که بر تري بدن مي افزايند، مانند خربزه، خربزه هندي و خيار که آب بيشتري در ساختمان خود دارند و آلو، توت، اسفناج و باقلاي تازه که در زمان پخته شدن، آب جذب نموده و در نتيجه بهمراه آنها آب بيشتري وارد بدن مي شود. از ساير غذاهايي تر مي توان به گردوي تر، ماء الشعير و  همه غذاهايي که آنها را با آب مي پزند، نام برد. گوشت همه جانوران کوچک و همچنين آشي که از ماش پوست کنده سازند، به ويژه اگر با کاهو، کادو، اسفناج و روغن بادام پخت شود، به کيفيت تري بدن انسان مي افزايد.
غذاهاي سرد: غذاهايي هستد که بر کيفيت سردي بدن مي افزايند. کاهو،‌ سيب، انار ترش، گلابي چيني، خيار، خربزه هندي و هر آنچه ترش و گس است، جزو غذاهاي سرد طبقه بندي مي گردد. علم تغذيه در مورد غذاهاي سرد بر اين باور است که غذاهاي ترش و گس، کاهو، سيب و خربزه به علت محتواي آب بيشتر و درشت مغذي هاي کمتر گرماي کمتري در بدن افراد آزاد مي نمايد.
غذاهای سرد شامل: ماست ، دوغ ، پنیر ، سرشیر خامه کشک ،  آش سماق و نار دانه ، آش ریباس ، آش زرشک ، آش غوره ، آش رشته ، آش جو ، سوپ مرغ ، کوکو سیب زمینی ، سالاد الویه (خیلی سرد) ، لوبیا پلو (خیلی سرد) ، سبزی پلو با ماهی ، خوراک مرغ ، زرشک پلو با مرغ ، دوغ ، نوشابه) ، آبگوشت سرکه بجای آب سرکه که مسهل صفراء و دم ، قره قوروت ، ماکارونی ، تخم مرغابی و بامیه.