در طب كهن توجه به تغذيه در رأس تعليمات پزشكي بوده اسـت و قوانين مربوط به تغذيـه و نـوع غـذا در شـكل گيـري دانـش پزشكي نقـش اساسـي داشـته اسـت. جالينوس گفته است كه علم به قـواي خوراكيهـا سـودمندترين تمام دانشهاي پزشكي است زيرا نياز بـه غـذا، دائمـي و ابـدي است. بر طبـق آمـوزه هـاي مكتب طب ايراني انتخاب كميـت و كيفيـت غـذا، بـه شـرايط گوناگون جسمي، گوارشي، سنّي و آب و هواي محـل زنـدگي افـراد، در منـاطق مختلـف بسـتگي دارد. مطالعات نشان داده است که شيوع اختلالات هاضمه حدود ۴۰ درصد مي باشد.هفت عامل در اختلالات هضم تاثير دارند:
۱- حركات سخت و فعاليتهاي شديد بعد از غذا بر اختلال هضم و فساد آن نقش دارد، رازي در كتاب منافع و مضار غـذا مي گويد:حركت بعد از غذا اگر سريع و خسته كننده باشد باعث نفخ معده و بروز حالت اسهال در مزاج مي گردد و اگر حركـت آهسته و زمان آن طولاني باشد پيش از آنكه هضـم غـذا كـاملاً انجام شده باشد مزاج آن را دفع مـي نمايـد. ابـن سـينا درقانون مي فرمايد: حركات سخت يكي از موانع هضم غذا است. البته ابوعلي سينا حرکات آهسته مثل پياده روي آهسته و کوتاه را براي هضم مناسب مي داند به خصوص براي کسي که مي خواهد بعد از غذا بخوابد.
۲- مصرف همزمان چند ماده غذايي که از نظر مدت زمان هضم، متفاوت هستند باعث اختلال در هضم غذا مي شود. در همين رابطه رازي مي گويد؛ اگر بر سر سفره غذاهاي مختلف همانند غذاهاي سنگين و دير هضم مثل گوشت گاو و غذاي زود هضم مثل گوشت تيهو و انواع ميوه ها و نوشيدني ها مهيا باشد، هضم بصورت مطلوبي صورت نخواهد گرفت. زيرا بعضي از اين غذاها به سرعت هضم مي شوند و بعضي ديگر عمل هضم آنها به کندي صورت مي گيرد.
۳- غذا خوردن در هنگام سيري و نبود اشتها و عدم هضم غذاي قبلي، در اختلال هضم و فساد آن نقش دارد. رازي نيز مي فرمايد: وقت غـذا خـوردن زمـاني اسـت كـه اشـتها بـه صورت لذّت بخشي احساس گردد و غذاي قبلـي هضـم شـده باشد و اگر قبل از اين موقع غذا خـورده شـود هاضـمه مختـل مي گردد. ابن سينا مي فرمايد: خوردن غذا بر روي غذا از آن طريق موجب اختلال هضم مي شود كه هنوز معده از هضم غذاي اول فارغ نشده است و استراحت نيافتـه، بـه غـذاي ديگـر متوجـه مي شود و چون استراحت نيافته، چنانچه بايد نمـي توانـد عمـل كند، و همچنين غذاي اول را بايد در معده نگهـدارد تـا غـذاي دوم را به او برسـاند و هضـم هـر دو غـذا با هم همزمان نمي شود. پس غذاي اول به خاطر ماندن طولاني در معده فاسد مي شود و دومي را نيز فاسد مي کند.
۴- عادت افراد و در نظر گرفتن قوت هاضمه معده در فساد هضم نقش دارد. ابن سينا مي گويد مقدار غذا در هر فرد مقداري است که پس از خوردن آن فرد احساس سنگيني و کشيدگي در پهلوها، نفخ، تهوع، ترش کردن، بي خوابي نکند و همچنين طعم غذا در آروق بعد از مدت طولاني حس نشود.
۵- غدا خوردن در حالت اضطراب و غضب و ترس شديد در اختلال هضم و فساد آن نقش دارد. اگر بعد از خوردن غذا شخص دچار غم و اندوه شود، هضم او مختل مي گردد.
۶- پر كردن كامل معده از غذا و سير شدن كامل در اختلال هضم وفساد آن نقش دارد. رازي مي گويد: اگر شخص بهتـرين غذا را از حد و اندازه خود بيشتر مصرف كنـد، غـذا در بـدن او فاسد مي شود. جرجاني مي گويد بدترين غذاها آن است که معده را سنگين کند.
۷- .هنگام غذا خوردن، نوشيدن آب زياد در اخـتلال هضـم و فساد غذا در معده نقـش دارد. آب غـذا را آمـاده هضـم نمـوده و هضـم را بـه شـكل ملايمـي بـه انجـام مي رساند. اگر همراه غذا بيش از حد لزوم آب خورده شود، در چنين وضعي غذا در معده شناور گرديده و زيادي آب مانع انقباض معده شده و در کار آن اختلال ايجاد مي شود.