از یک سالگی تا سه سالگی، مهارت گفتاری کودک رشد بهتری پیدا کرده است و کم کم کلمات و عباراتی بیان می دارد. نیاز این دوره از لحاظ روانی، خود مختاری می باشد. همزمان با این دوره والدین از کودک انتظارتی دارند، مانند: غذا خوردن با قاشق و چنگال، کمک کردن در جمع آوری اسباب بازی هایش، پوشیدن لباس و استفاده درست از سرویس بهداشتی. کودکان اظهارات خود را با گفتن نه و خودم می توانم انجام دهم به پدر و مادر اعلام می کنند، آنها نیازمند آن هستند که خود بیاموزند و امتحان کنند و خودمدارانه وارد عمل شوند والدین اگر فرصت کافی به کودک بدهند، تا خطاهایش را تصحیح کند، با مهربانی به او آموزش دهند و کودک را باد انتقاد با لحن مهربان نگیرند؛ پس از سه سالگی شاهد انجام موارد فوق و همچنین مهارت های دیگری که انتظار انجامش را از کودک نداشتند، خواهند بود. خودمختاری موجب رفتارهای سازگارانه با محیط، روابط صمیمی با دیگران، حل مسائل زندگی به صورت خلاق، پرانرژی و امیدواری فرد به آینده در دوره بزرگسالی می گردد.
از سه سالگی تا شش سالگی
کودکان از سه سالگی با بیان هر چه که دوست دارند یا ندارند، با عقاید تازه، با دفاع از تمایلات خود، با ترکیب آنچه از بزرگترها در درستی یا غلط بودن چیزی شنیدند، رابطه جدیدی را با بزرگسالان برقرار می کنند. کودکان امروز اسباب بازی های رنگارنگ و متنوع دارند، اما متاسفانه هم بازی به نام پدر و مادر ندارند. بازی وانمود کردن به پلیس شدن، دکتر شدن و معلم شدن نشان از جستجویش برای یافتن الگوهای رفتاری نقش های اجتماعی اش در آینده است، تا پیوندش با جامعه اطراف گسترده شود. پدر و مادرانی که در این بازی ها مشارکت دارند، به کودکان در پیدا کردن الگوهای صحیح از نقش های اجتماعی یاری رسانده اند. کودک درباره خودش فکر می کند، ویژگی های ظاهری اش مانند لباس، نام، اسباب بازی هایش و رفتارهای روزانه اش، درک عینی او از خود است. پدر و باید به کودک کمک کنند تا ویژگی های روحی مانند مهربانی، نظم و هر ویژگی خوب را به فهرست کودکشان اضافه کنند و بیان صریح اینکه تو مهربانی، تو منظمی و خوب کمک می کنی دایره اطلاعات کودک از خودش را افزایش می دهند. کودک در این دوران نسبت به اشیاء و والدین احساس مالکیت دارد مثل این اسباب بازی مال خودم است و یا مامان خودمه، تلاش های اولیه کودک برای تملک بیشتر اشیاء و والدین، علامت خودخواهی نیست، بلکه نشانه پرورش خودمداری است. خودمداری مرزهای بین کودک و دیگران را روشن می کند. در هنگام دعواهای کودکان بر سر اسباب بازی باید ابتدا کودک را از احساس ناامنی به احساس امنیت سوق دهید و به او گفته شود که این اسباب بازی مال توست و سپس از کودک بپرسند آیا اجازه می دهد او را به فرد دیگری بدهد و اگر کودک نه گفت به نه گفتن او احترام بگذارند.