خستگی مفرط در ارتفاع، تخلیه انرژی در کوهنوردی ( و اصطلاحا خواب مرگ) یکی از علایم و نشانه های مهم و خطرناک و زمینه ساز بروز حوادث در ورزش کوهنوردی است. عوامل مختلفی می تواند باعث بروز خستگی مفرط در هنگام کوهنوردی باشد که بعضا می تواند علامت خطری جدی و هشداردهنده در کوهنوردان باشد. علامتی که گاها خود کوهنورد به آن بی توجه بوده و آگاهی به وضعیت خطرناک خود ندارد و به مرور زمان به مرحله خطرناکی از عدم آگاهی به زمان و مکان می رسد.
عوامل بروز خستگی مفرط
- ارتفاع زدگی و بیماری حاد کوهستان
از علل خستگی مفرط در ارتفاع و متعاقب آن ادم مغزی و ادم ریوی می تواند عامل افزایش ارتفاع و کاهش فشار هوا و کمبود اکسیژن می تواند باشد. بیماری حاد کوهستان باعث خستگی مفرط و در نتیجه کندی حرکات، احساس سنگینی، عدم آگاهی به زمان و مکان و در شب هنگام و وقت استراحت باعث بی خوابی و خواب سبک گردد. در طی صعود خصوصا در ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر اگر علایم خواب آلودگی به فرد دست دهد از علایم هشدار و بسیار خطرناک می تواند باشد. بهترین و موثرترین راه درمان چنین وضعیتی کاهش ارتفاع و فرود است.
هیپوترمی و کاهش دمای عمومی بدن
یکی از علت های اصلی خستگی مفرط در ارتفاع، سرمای شدید و متعاقب آن کاهش دمای عمومی بدن است. این وضعیت خصوصا در فصل زمستان و شرایط سرما و هوای سرد پیش می آید. در برنامه های زمستانی، در صعود از یخچال ها و ارتفاع بالا که هوا سردتر می باشد این وضعیت بیشتر به وجود می آید. گرم نگهداشتن بدن در طی صعود، استفاده از مایعات گرم، پوشش کافی و تحرک مداوم و پیوسته می تواند ریسک و خطر هیپوترمی را کم کند. در هیمالیانوردی که همیشه شرایط سرما حکمفرماست و گاهی دمای هوا در ابتدای صبح در شرایط هوای ثابت و بدون باد به ۵۰ تا ۶۰ درجه زیر صفر می رسد بسیار بیشتر باید احتیاط کرد.
فعالیت زیاد بیش از حد توانایی کوهنورد
گاها در ورزش کوهنوردی شرایطی به وجود می آید که فرد ناچارا باید مدت طولانی حتی تا ۱۵ یا ۲۰ ساعت و یا بیشتر به طور پیوسته به فعالیت کوهنوردی جدی و در ارتفاع بالا بپردازد. در چنین وضعیتی کندی حرکات بدن ناشی از خستگی مفرط وضعیت را بدتر کرده و فرد کم کم به سمت شرایط بحرانی پیش می رود.
