دروغ گویی در کودکان خردسال دو تا سه ساله به علت ناتوانی کودک در تمایز قائل شدن بین تخیل و واقعیت است. در این شرایط، کودک حرفی می زند که به نظر ما دروغ است اما باید بدانیم که این امر به سبب مهارت نداشتن کودک در تمیز خیال و واقعیت و مرز آن دو و فقدان درک صحیح مطالبی است که بیان می شود؛ زیرا کودک دامنه لغات محدودی دارد و به همین دلیل نمی تواند آنچه را که دیده یا شنیده است، به طور دقیق بیان کند. از طرفی در سه تا چهار سالگی نیز دروغ گویی کودک اغلب به سبب تخیل اوست. بیان این تخیل دلیل بر دروغ گفتن کودک نیست، بلکه نشان می دهد که او تلاش می کند تخیلاتی را که به تصور او وجود دارند و از حضور آنها لذت می برد، با دیگران به اشتراک بگذارد. هر چه سن کودک بالاتر می رود، توانایی او در تفاوت قائل شدن بین تخیل و واقعیت افزایش می یابد؛ بنابراین، دروغ گویی تخیلی در کودکان بزرگتر کمتر مشاهده می شود. از چهار سالگی به دلایلی چون عملکرد والدین و اطرافیان و تربیت نادرست، دروغ و دروغ گویی به تدریج در کودک شکل تثبیت شده به خود می گیرد. از این رو، کودک آرام آرام به دلیل رویارویی با مجازت های بیرونی (تنبیه) و مجازت های درونی (عذاب وجدان) احساس ترس و اضطراب و نگرانی را تجربه می کند و از این به بعد برای فرار از تنبیه به دروغ پناه می برد. دروغ گویی زیاد کودک نشانه اتفاقات تلخی است که در زندگی او افتاده است؛ به طوری که احساس آرامش و امنیت درونی خود را از دست می دهد و تلاش می کند با دروغ های پیاپی، آرامش و امنیت از دست رفته را باز یابد وخود را پشت دروغی که می گوید، پنهان کند. او این راهکار را برای ایجاد آرامش در خود انتخاب می کند و اگر این راهکار باعث موفقیت وی شود، یاد می گیرد که در مواجهه با موقعیت های سخت اجتماعی از آن استفاده کند. انتخاب این روش در کودکان با بی قراری، عصبانیت، تپش قلب، رنگ پریدگی و گاهی لکنت زبان همراه است. آنچه باعث می شود کودک به دروغ گفتن مبادرت کند، یک عامل نیست بلکه مجموعه ای از عوامل محیطی و اکتسابی و تنبیه و تشویق های بیجا  و بی موقعی است که کودک در مراحل رشد با آن ها روبه رو می شود و آموزش هایی که از طریق مشاهده عملکرد والدین و اطرافیان و فیلم ها و سریال ها می بیند و دریافت می کند. او این رفتارها را نخست در قالب تقلید، تکرار می کند به تدریج، این آموزش های نامحسوس در کودک نهادینه می شوند و در شخصیت وی ماندگار می گردند.