تکنولوژی قنات با وجود اجزایی ساده دارای ماهیتی پیچیده است که برآمده از دانش‌سرزمینی و آگاهی جمعی نسل‌های مختلف نسبت به محیط جغرافیایی و فرهنگی خود بوده است به طوریکه به لایه‌های مختلف آگاهی همچون اقلیم، حوضه‌های آبریز، جغرافیا، تولید و مصرف در شهر و روستا، فرهنگ و آیین گشودگی و مبادله اطلاعاتی دارد. قنات مجرایی زیرزمينی براي آبرسانی است که در طی ۳۰۰۰ سال حدود ۵۰۰۰ رشته حفر شده است. در این بين ایرانيان توانسته اند براي کشاورزي و یا توسعه شهرهایشان در مناطق گرم و خشک از آن بهره ببرند، بنابراین این تکنولوژي سنتی براي شهرسازي در ایران بسيار مهم و حياطی بوده است. قنات در بسياري از مناطق مرکزي ایران عامل اصلی در شکل دهی انتظام فضایی و حد توسعه شهر بوده است به طوريکه بدون قنات بسياري از شهرهاي ایران نمی توانستند شکل بگيرند و یا حداقل بخش مهمی از توسعه آنها مختل می گشت. مهندسی قنات در طی تاریخ درخشان چند هزار ساله تمدن معماري و شهرسازي ایران نشان داده است که این نظامِ مهندسی آبی کاملا با اقليم ایران سازگار بوده است و به چنين نيازي در سطوح مختلف پاسخ داده است. تا حدود ۴۰ سال پيش آب تمام یا قسمتی از شهرهاي مذکور از طریق قنات تأمين  می شد و هم اکنون نيز قنات تأمين کننده بخشی از آب تعدادي از شهرهاي کشور است. دستگاه مهندسی قنات یا کاریز دانشی براي هدایت آب هاي موجود در حوزه هاي آب زیرزمينی براي انتقال به شهر باغ یا روستا است. بنابراین قنات صرفاً یک پدیده روستایی و کشاورزي نيست بلکه نقش بنيادي در تأسيس و گسترش شهرها داشته است. آنچه که تکنولوژي کهن قنات را از دیگر تکنولوژي هاي مدرن آبرسانی همچون سدسازي، چاه عميق و پمپ الکتریکی متفاوت می کند، قابليت خودتنظيمی و خودکنترلی این تکنولوژي بومی است که به عکس آنها نه تنها به محيطزیست تعرض نمی کند بلکه از آنها مراقبت و محافظت نيز می کند. این تکنولوژي بومی می تواند رطوبت و شوري خاک را کنترل کند و درعين حال با بی نظمی هاي طبيعت، همچون سيل و خشکسالی انعطاف نشان دهد.