هالیتوزیس واژهای با ریشه لاتین  و یونانی به معنای نفس نامطبوع است. ساطع شدن بوی نامطبوع نفس از طریق دهان موجب می شود که بسیاری از بیماران برای درمان به دندانپزشکان مراجعه نمایند. علاوه بر اینکه ارتباط بین بهداشت دهان و بوی خوش (در مقابل بوی نامطبوع) دهان در فرهنگ و باور عمومی وجود دارد و بسیاری از روشهای درمانی که در نوشته های تاریخی ثبت شده یا در فرهنگ عمومی سینه به سینه منتقل شده بر مداخلات مکانیکی برای تمیز کردن دهان از جمله استفاده از گیاه مسواک و یا صمغ های گیاهی برای خوشبو کردن دهان تاکید دارند. بنابراین لازم است دندانپزشکان با درک علل ایجاد بوی بد دهان قادر باشند علاوه بر تشخیص و درمان علل مرتبط با دندانپزشکی نسبت به ارجاع موارد لازم به متخصصین پزشکی و روانپزشکی نیز تصمیم گیری نمایند. هالیتوزیس را می توان به دو دسته واقعی و غیر واقعی تقسیم بندی کرد. یا واقعا" بوی بد وجود دارد و با روش های متداول می توان ترکیبات مؤثر در ایجاد بوی بد را اندازه گیری کرد که به آن بوی بد دهان واقعی می گویند. یا اینکه بوی بد دهان غیر واقعی است و آن را نمی توان کشف کرد ولی بیمار فکر می کند که دچار بوی بد دهان است که به آن بوی بد کاذب می گویند. بعضی از بیماران دسته دوم ممکن است پس از معاینه، درمان لازم و راهنمایی هنوز هم اصرار داشته باشند که دچار بوی بد دهان هستند که به آن هالیتوفوبیا (ترس از بوی بد دهان) اطلاق می شود. این گفتار درمورد هالیتوزیس واقعی است. هالیتوزیس واقعی ممکن است فیزیولوژیک و یا سیستمیک (اعم از آزاد شدن ترکیبات مولکولی بد بو از فعالیت میکروبی در عفونتها یا به واسطه علل پاتولوژیک مثل دیابت و نارسایی کلیوی باشد.
بوی بد دهان فیزیولوژیک: معمولا" نفس افراد پس از بیدار شدن در صبح بوی نامطبوعی دارد که این بوی بد گذرا بوده و با خوردن و آشامیدن یا آب کشیدن دهان و یا مسواک زدن مرتفع می گردد. احتمالا نفس بد بوی صبحگاهی ناشی از افزایش فعالیت متابولیک میکروبی طی خواب باشد. گرسنگی هم بوی نامطبوع مشابهی ایجاد می کند.
بوی بد دهان با منشأ داخل دهانی: عمدتا" در اثر فعالیت میکروارگانیزم ها ایجاد می شوند. احتمالا گونه های مختلف میکروبی در این فرایند نقش دارند و مرتبط با یک گونه بخصوص میکروبی نیست. پوسیدگی دندانی و بیماری پریودنتال از شایع ترین علل هالیتوزیس پاتولوژیک با منشأ داخل دهانی بوده است، ولی توپوگرافی سطح پشتی زبان بخصوص در نواحی خلفی سطح ناهموار مناسبی برای تجمع بقایای غذایی و باکتریها بوجود می آورد که می تواند منجر به تولید بوی نامطبوع گردد. بین میزان بیوفیلم موجود بر سطح پشتی زبان (بار زبان) و میزان بوی بد دهان ارتباط وجود داشته است.
هالیتوزیس بواسطه علل خارج دهانی: بعضی اختلالات تنفسی ممکن است بوی نامطبوعی ایجاد کنند که از دهان یا بینی فرد مبتلا استشمام شود. در مواردی که درمان های ساده مکانیکی و شیمیایی در حفره دهان موثر نباشد ممکن است برداشت لوزه ها یا حذف کریپت های لوزه با لیزر توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود.
اختلالات گوارشی: بوی بد دهان در بیماری ریفلاکس ازوفاگال مکرر دیده شده است. بوی بد دهان ناشی از اختلالات گوارشی در آروغ زدن و یا استفراغ می تواند مشخص شود.
اختلالات متابولیک: در پاره ای از اختلالات متابولیک عوامل با بوی نامطبوع می توانند از طریق گردش خون به ریه ها رسیده و در هوای بازدمی به صورت بوی بد دهان استشمام شوند. دیابت، بیماری کبدی و نارسایی کلیوی از اختالالت متابولیکی هستند که می توانند سبب بوی بد دهان شوند.
.. ...