بسیاری از پدر و مادرها از عدم وجود استعدادیابی علمی در آموزش و پرورش و سیستم قدیمی تدریس و حجم مطالب کتاب ها انتقاد می کنند اما خود نیز کوچکترین اطلاعاتی درباره موضوع های تربیتی ندارند و حتی یک کتاب هم در این زمینه نمی خوانند. حال که آموزش و پرورش وظیفه استعداد یابی کودکان را انجام نمی دهد خود باید به فکر باشیم و گام هایی در این راستا برداریم.
گام اول
اولین گام خود شما هستید. من به شما قول می دهم اگر فقط چند ماه زمان بگذارید و مباحث مربوط به استعدادیابی، تیپ های شخصیتی، طبع ها و ... را مطالعه کنید و یا از شبکه های اجتماعی اطلاعات کسب کنید از مشاور و روانشناس بی نیاز خواهید شد. حداقل اتفاقی که می افتد بیشتر با روحیات و نیازها و توانمندی های فرزند خود آشنا می شوید.
گام دوم
چقدر زمینه تجربه شرایط گوناگون را برای فرزندانتان فراهم کرده اید؟ چه میزان به او اجازه اشتباه کردن داده اید؟ رابطه او با طبیعت و جانداران پیرامونش چگونه است؟ دست کودکتان را بگیرید و اجاره دهید موقعیت های گوناگون را تجربه کند. او را به طبیعت ببرید، اجازه دهید خرید کند، اجازه دهید در موقعیت های دشوار قرار گرفته و از خودش دفاع کند و یا راه حلی برای کارهایش بیابد، اجازه دهید از کارهایی که دوست دارد لذت ببرد. به خرابکاری هایی که می کند بی اعتنا باشید، مطمئن باشید آسمان به زمین نخواهد آمد. کودک شما به تجربه کردن نیاز دارد. شما باید زمینه تجربه های مختلف را برای فرزندتان فراهم کنید. هم تجربه های خوب، هم تجربه های بد. اجازه دهید کودک خودش جورابش را بدوزد؟ ممکن است مقداری سوزن در دستش فرو رود؟ نگران نباشید هیچ اتفاقی نمی افتد. اما اگر به او اجازه تجربه کردن ندهید ممکن است از ظهور یک استاد خیاطی ومد و لباس جلوگیری کرده باشید.
گام سوم
گام سوم یعنی آزادی! امروز خانه های آپارتمانی و کوچک شده، بیرون از خانه ها ناامن شده، تعداد بچه ها کم شده و حداقل یکی از والدین فرصت دارند تا وقت بیشتری را با بچه ها سر کنند. این سبب می شود کودک دائما جلوی چشم پدر و مادر باشد و امر و نهی شود و برای کوچکترین اشتباهاتش بازخواست و شاید هم تنبیه شود. او اجازه ندارد در تنهایی بیندیشد، در ارتباط با هم سن و سالانش خود را پیدا کند و حتی جایگاه اجتماعی آینده اش راتمرین کند.
گام چهارم
در کارهای کودکتان دقیق شوید. از چه کاری لذت می برد؟ چه کاری را بدون دخالت شما و از روی میل و اراده خودش انجام می دهد؟ در منزل هر بار یک وسیله را بیاورید و خود، نیز با آن مشغول شود. یک بار شروع به رنگ آمیزی با هر وسیله ای که دارید کنید و ببینید کودک تا چه حد مشارکت می کند و تا چه حد به این کار ادامه می دهد؟ یک بار مقداری خاک و دانه و گیاه بیاورید و شروع کنید گلدان های کوچک را زیرو رو کردن و با خاک بازی کردن. یک بار وسایل خیاطی را بیاورید. یک بار یک وسیله برقی کهنه و یا یک ساعت خراب را بیاورید و با پیچ گوشتی به جانش بیفتید. شاید این برای کودک شگفت انگیز باشد و این کار را انجام دهد. تمام داستان این است که کودک را در معرض تجربه های گوناگون قرار دهید و بعد وقتی در یک زمینه، علاقه کودک را مشاهده کردید به آن پر و بال بدهید و کمکش کنید تا در آن راه پیشرفت کند.
گام پنجم
مواظب باشید کودک را خفه نکنید. بسیاری از والدین وقتی استعداد کودک را کشف کردند باز در دام زیاده روی می افتند و آنقدر کلاس و کار سر کودک می ریزند که علاقه و استعدادش را کور می کنند. آموزش باید سبک و تا جایی پیش برود که لذت انجام آن کار را از بین نبرد.
گام ششم
اگر در زمینه ای استعداد کودکتان را کشف کردید و او مقداری در آن زمینه پیشرفت کرد او را باد نکنید. به او برچسب نزنید... آقای دکتر، آقای مهندس... البته خوب است به او اعتماد به نفس بدهید. منظور این است که او را تحت فشار قرار ندهید که بیشتر از توانمندی اش کاری را ارائه کند. انتظارات را از او بالا نبرید. با کوچکترین اشتباهی چهره درهم نکشید و به او حس گناه ندهید. لذت و شادی کودک را نکشید او به مرور راهش را پیدا خواهد کرد.
گام هفتم
اندکی شکیبا باشید. یک گل هم بکارید باید چند ماه صبر کنید تا شکوفا شود. خیلی زود به سراغ نتیجه نروید و فشار را از روی کودک بردارید. دایم گوشزد نکنید که دیر شده و بقیه رفتند و تو ماندی. از او نخواهید کارهایش را برای اطرافیان ارائه کند.
گام هشتم
او را تشویق کنید. اگر می خواهید برای کودکتان وسیله و یا جایزه ای تهیه کنید پس از آنکه مقداری در کارش پیشرفت کرد آن را به او هدیه دهید تا برای ادامه مسیر نیرو بگیرد و بفهمد پاداش تلاشی که می کند را دریافت خواهد کرد. حتی می توانید نوع هدیه را همسان با استعدادی که دارد تهیه کنید. مثلا برای کودکی که عاشق آواز خواندن است تهیه یک میکروفون می تواند بهترین هدیه باشد. برای کودکی که به کارهای فنی علاقه مند است یک جعبه ابزار پاداشی لذت بخش است.
گام نهم
کودکتان را به جاهایی ببرید که در زمینه استعدادش می تواند اطلاعات کسب کند و ایده بگیرید و تا حدودی آینده حرکتی که شروع کرده را ببیند. اگر کودک عاشق تاریخ است او را به موزه های مختلف ببرید و نوشته ها را با دقت بخوانید و درباره آن با کودک صحبت کنید. اگر کودکتان عاشق کار با ابزار آلات مکانیکی است یک بار که برای تعمیر ماشین می روید او را هم همراه خود ببرید. اگر فرزندتان عاشق نجوم است خرید یک تلسکوپ عالی می تواند هدیه هیجان انگیز باشد.
گام دهم
کودکتان را با کودکانی آشنا کنید که استعدادی مشابه توانمندی فرزند شما دارند. شاید یک پسربچه نقاش در بین پسرهایی که همه عاشق بالا و پایین پریدن هستند نتواند جایگاهی پیدا کند اما حتما کودکان دیگری را پیدا خواهید کرد که استعدادشان با کودک شما یکی باشد. زمینه آشنایی را با خانواده دوست کودکتان ایجاد کنید و اجازه دهید نوبتی به خانه هم بروند و یا در پارک و یا جایی قرار بگذارید تا یکدیگر را ملاقات کنند و از هم انرژی بگیرند و از با هم بودن لذت ببرند.
گام یازدهم
تلاش کندی برای کودکتان انگیزه ایجاد کنید. باید مقداری خلاقیت داشته باشید. هر روز به سراغ چیزهای تازه و نو بروید. اگر کودکتان به نقاشی علاقمند است دایم با یک نوع مداد رنگی روی کاغذ نقاشی نکند. می تواند رنگ پارچه بگیرد و پرده اتاقش را رنگ آمیزی کند. اگر به ورزش علاقمند است یک روز او را به سالن پرتاب دارت ببرید و با هم مسابقه دارت بدهید یا یک روز با یک گروه کوهنوردی همراه شوید اجازه دهید لذت کوهنوردی و صخره نوردی را بچشد.
گام دوازدهم
شاید این را همان اول باید می گفتیم چرا که این گام مهمترین گام است. به فرزندتان قدرت صحبت کردن بدهید. اجاز دهید خودش کارش را توضیح دهد، اگر در این زمینه مهارت ندارد او را به یک کلاس سخنوری و فن بیان معرفی کنید. به او اعتماد به نفس بدهید تا بتواند بیشتر سخن بگوید. این دنیا جای انسان های خلاق و با استعداد و توانمند نیست. یعنی اینها به تنهایی نمی توانند زمینه پیشرفت انسان را پر کنند. آن کسی موفق تر نیست که بهتر است، آن کسی موفق تر است که بهتر بتواند خود را ارائه کند و سخنش را بهتر به گوش دیگران برساند. کودک شما برای آنکه بتواند کاری که یاد گرفته را ارائه کند نیاز دارد تا توانایی خوب و شمرده سخن گفتن را بیاموزد. باید به توانایی در جمع سخن گفتن و خجالت نکشیدن مسلح شود تا استعداد و علاقه مندی اش را عرضه کند پس در این راه کمکش کنید.