اگرچه يكى از مؤثرترين كاربردهاى هيپنوتيزم بي دردي و بي حسي اســت، اما تاكنون اين تكنيك براى كنترل درد به اندازه ى كافى اســتفاده نشــده اســت. تأثير مثبت هيپنوتيزم در كنترل درد (حتى دردهاى شــديد جراحى) از اواسط قرن نوزدهم به اثبات رسيده بود. يك جراح معروف اسكاتلندى به نام «جيمز اِزديل»، صدها مورد جراحى را با استفاده از هيپنوتيزم (به عنوان تنها روش بى حسى) با موفقيت انجــام داد. اثر بى دردى هيپنوتيزمى، دســت كم از طريق ۳ مكانيسم اوليه  تن آرامى عضلانى، تغيير در ادراك درد توسط مغز و بازسازى شناختى عمل مى كند. به طور معمول درد با انقباض عضلات همراه اســت و بيماران، نقاطي از بدن شان را كه دردناك اســت، بي حركت نگه مي دارند تا درد كم تر شود. ازِ آن جايى كه خود انقباض عضلاني مى تواند حتى در بافت هاى ســالم ايجاد درد نمايد، تكنيك هايي كه موجب ريلكس و شل شــدن عضلات شــوند، درد را كاهش مى دهند؛ بنابراين پــس از ورود بيمار به حالت هيپنوتيزمى، اولين گام، القاى تصاويرى (مانند شــناورى، تعليق و سبكى) براى ايجاد ريلكسيشن عضلاني است. اين تجسم ها، موجب ايجاد تن آرامى و كاهش درد مي شود. دومين بخش مهم بي دردي هيپنوتيزمی ادراك اســت. به بيمار مي آموزيم تجســم كند كه قســمت آسيب ديده ى بدن كرخت و بى حس شده و به خواب رفته است. اين روش به ويژه در افرادي كه هيپنوتيزم پذيري بالايي دارند، بسيار مؤثر است. اغلب اين افراد مي توانند به راحتي با يادآورى يكى از تجربيات بي حسي دارويى در گذشته (براى نمونه بى حسى فك هنگام يك كار دندان پزشكي)، اين بي حســي را دوباره به خوبى و به طور كامل تجربه کنند. متداول ترين روش بى دردى هيپنوتيزمى، جايگزينى حس درد با حس ديگرى است كه آزاردهنده نباشد. از آن جايى كه حس های درد و حرارت، بخشــى از يك سيستم واحد حسى مى باشند و توسط يك راه عصبى مشترك منتقل مى شوند، استفاده از استعارات مربوط به حرارت، در كاهش درد، بســيار مؤثرند. بنابراين تجسم اين كه قســمت دردناك بدن، ســردتر يا گرم تر مى شود مانند تجسم غوطه ورشدن در آب يخ يا گرم شدن زيــر آفتاب، معمــولا موجب تخفيــف قابل توجه درد مى گــردد. برخى بيماران بــه كمك تلقينات هيپنوتيزمى مى توانند تصور كنند كه درد مانند يك شــىء، وزن، رنگ، بافت، شــكل و حجم دارد كه مى توان مختصات فيزيكى آن را تغيير داد يا آن را ماننــد يك مايع غليظ به تدريج از بدن خارج نمود. گروه ديگر مي توانند تحت هيپنوتيزم، از بدن شان جدا شــوند و بدين ترتيب، با انفكاك ايجادشــده، ديگر دردى را احساس نكنند. هيپنوتيزم با تقويت تصاوير ذهنى كاهنده ى درد و اضطراب، مى تواند به صورت مستقيم و غيرمستقيم موجب كاهش درد در اغلب بيماران شود.
.