در کلام امام علی (ع) در خصوص روزه و حقیقت آن موارد فراوانی وجود دارد که در اینجا به بیان آنها می پردازیم.  روزه عبادتى است بین بنده و خالقش که هیچ کس جز خدا بر او اطلاع ندارد و جز خدا هم کسى جزاى او را نمى دهد. همچنین می فرماید روزه ماه رمضان سپرى براى جلوگیرى از عذاب است و براى هر چیز زکاتى است و زکات بدن روزه است( و انسان را در برابر شهوات نفس قوى مى کند). لذا خداوند روزه را واجب کرد براى امتحان مردم. امام درخصوص سودمندترین روزه ها می فرمایند خوددارى از لذات دنیا سودمندترین روزه گرفتن هاست. روزه گرفتن بدن خوددارى کردن از خوردن غذاست به اراده و اختیار در حالى که از عقاب الهى ترس داشته باشد و به اجر و ثواب رغبت نشان دهد. امام می فرماید روزه فقط امساک از خوردن و خوابیدن نیست بلکه روزه امساک است از آن چه خداوند آن را اکراه دارد.  روزه گرفتن نفس خوددارى کردن حواس پنج گانه است از همه گناهان و پاک کردن دل است از کلیه اسباب شر و زشتى. روزه داشتن دل بهتر است از روزه داشتن زبان و روزه داشتن زبان بهتر است از روزه داشتن شکم. امام در مورد فواید روزه می فرمایند خداوند بندگان مومنش را حفظ مى کند به وسیله کوشش در گرفتن روزه در روزهاى واجب، براى آرام ماندن دست و پا و دیگر اعضإ از نافرمانى و خشوع چشم ها و فروتنى جان ها و زبونى دل ها و بیرون کردن کبر خودپسندى از آنان زیرا در روزه است رسیدن شکم ها به پشت ها براى خضوع و اظهار عجز.  امام علی روزه داری دل را از روزه دای شکم برتر می دانند و در این باره می فرمایند روزه دارى دل از این که در اندیشه گناهان باشد بالاتر از روزه گرفتن شکم از طعام است.