دروغ گفتن کودکان یکی از دغدغه‌های بزرگ والدین است. اما قبل از هر واکنشی، باید بدانیم که از نگاه روانشناسی کودک، درک مفاهیم "راست" و "دروغ" به تدریج و در سنین بالاتر (حدود هشت سالگی) شکل می‌گیرد. در این مقاله به بررسی انواع دروغ در کودکان و ۷ علت اصلی این رفتار می‌پردازیم تا بتوانید بهترین برخورد را با این پدیده داشته باشید.
کودکان، به ویژه در سنین پایین (مثلاً پنج سالگی)، معمولاً به دو شکل دروغ می‌گویند:
۱. دروغ خیالپردازانه: این دروغ در واقع بیان آرزوها و خواسته‌های کودک است. او از این طریق دنیای درونی خود را به نمایش می‌گذارد. بهترین راهکار، تأیید احساسات و خواسته‌های کودک بدون تأیید خود دروغ است.
۲. دروغ مصلحتی: وقتی کودک احساس ناتوانی یا ترس کند، برای محافظت از خود دروغ می‌گوید. این رفتار اغلب نشانه‌ای از کاهش اعتماد به اطرافیان است.
۷ دلیل اصلی دروغ گویی کودکان
۱. تخیل فعال: کودکان برای دستیابی به آرزوهای برآورده‌نشده، به دنیای خیال پناه می‌برند.
۲. بی‌اعتمادی: اگر کودک بترسد که رازش فاش یا تحقیر شود، برای محافظت، دروغ می‌گوید.
۳. ترس از تنبیه: این مورد از شایع‌ترین علل دروغ گویی است. کودک برای فرار از مجازات، حقیقت را پنهان می‌کند.
۴. جلب توجه: وقتی کودک در جمعی احساس کم‌توجهی کند، ممکن است با دروغ گفتن، تمام نگاه‌ها را به سمت خود جلب کند.
۵. الگوی نامناسب (والدین و معلمان): کودکان از رفتار بزرگترها الگوبرداری می‌کنند. دروغ گفتن والدین در موقعیت‌های مختلف، یکی از اصلی‌ترین دلایل یادگیری این رفتار است.
۶. احساس حقارت: کودکانی که توسط همسالان تحقیر می‌شوند، برای جبران این احساس و ساختن یک هویت ایده‌آل، به دروغ متوسل می‌شوند. راه حل، احترام گذاشتن و توجه مثبت به این کودکان است.
۷. احساس کمبود: کمبود عاطفی یا مادی می‌تواند انگیزه‌ای برای دروغ باشد. رفع منطقی نیازهای کودک توسط والدین می‌تواند این انگیزه را از بین ببرد.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که برخورد با دروغ گویی کودکان، نیازمند درک ریشه‌های رفتاری آن است. با ایجاد یک محیط امن، صمیمی و قابل اعتماد، به کودک خود کمک کنید تا بدون نیاز به پنهان‌کاری، احساسات و حقایق را با شما در میان بگذارند.