کابوس‌ها به هنگام خواب به سراغ کودک می‌آید و موجب بروز اختلال در فرایند طبیعی و منظم خواب او می‌شود. حتماً تا کنون با این صحنه مواجه شده‌اید که کودک به یک باره و هراسان از خواب پریده و اغلب شروع به گریه می‌کند. دلیل این موضوع کابوسی است که او در خواب دیده و موجب ترسیدن او شده است. در این مقاله قصد دارم تا والدین را با چگونگی جلوگیری از ایجاد این کابوس‌ها در خواب کودکان آشنا نمایم تا کودک بتواند خوابی آرام و شیرین داشته باشد.
بر اساس تحقیقات کارشناسان حوزه روان‌شناسی کودک، کودکان حدوداً ۱۰ برابر بیشتر از بزرگ‌سالان در معرض دیدن کابوس در خواب قرار دارند. علت آن است که کودکان حدود ۸۰ درصد از زمان خواب خود را در فاز رؤیا به سر می‌برند. این در حالی است که این فاز در میان بزرگ‌سالان حدود ۱۰ درصد کل زمان خواب را تشکیل می‌دهد.
یکی دیگر از علل دیدن کابوس توسط کودکان، قدرت تخیل و همچنین خلاقیت کودک می‌باشد. در خواب‌های عمیق امکان شکل‌گیری احساسات قوی نیز وجود دارد. به دلیل مهم بودن مرز واقعیت و خیال در کودکان تمامی این خواب‌ها در نظر کودک واقعی جلوه می‌کند.
همچنین اضطراب و استرس درونی نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در دیدن کابوس توسط کودکان می‌باشد. اگر کودک شما گاهی دچار دیدن کابوس می‌شود نگران نباشید، ولی اگر تعداد این خواب‌های پریشان زیاد شد، باید به دنبال یافتن منابع اضطراب و استرس در او باشید. ممکن است مورد خاصی سبب ایجاد استرس و اضطراب در وجود او شده باشد و کودک نیز هنوز در تطابق با تغییرات اخیر دور و بر خود (مانند تولد کودکی دیگر و یا تعویض منزل) دچار مشکل شده و نیاز به گذشت زمان برای هضم برخی واقعیت‌ها دارد. ممکن است واکنش او در برابر مشکلات خانوادگی و یا دیدن جر و بحث والدین و یا تماشای تصاویر خشن در تلویزیون عاملی در جهت کابوس‌های شبانه کودک باشد. گاهی نیز مرگ اعضای نزدیک خانواده و یا سایر بستگانی که کودک وابستگی زیادی به آن‌ها دارد، موجب پریشان‌افکاری او شده و باعث دیدن کابوس در خواب می‌شود. البته این موارد تنها برخی از دلایل دیدن کابوس در خواب کودکان می‌باشد و علل و عوامل دیگری نیز می‌تواند موجب بروز این مشکل گردد، ولی نکته لازم به ذکر آن است که کودکان به سبب آن که هنوز به آن درجه از تکامل فکری نرسیده‌اند که بتوان با صحبت کردن در مورد علت ترسشان موجب آرامش روحی و فکری خود شوند، پس باید به فکر راه‌حل‌های دیگر برای پیشگیری از دیدن این خواب‌ها و در نتیجه ایجاد آرامش برای کودک باشیم.
در ادامه راهکارهای مفید و اساسی برای کمک به والدین در این خصوص بیان می‌شود:
۱. بهتر است والدین فعالیت‌های عصرانه آرامی را برای کودکان خود در نظر بگیرند. آن‌ها نباید به کودک خود اجازه دهند که کتاب‌های با عکس‌های خشن را تماشا کنند، همچنین اجازه تماشای فیلم‌های خشن و ترسناک را به او ندهند.
۲. اگر کودک شما تمایل دارد یک چراغ را در اتاقش روشن باقی بگذارید و در اتاقش را هم باز بگذارید. هیچ‌گاه سعی نکنید به او بفهمانید که دیگر بزرگ شده است و نباید از چیزی بترسد، زیرا به تجربه ثابت شده است که شرمنده کردن کودک در مورد ترس‌هایش و یا نادیده گرفتن این ترس‌ها نتیجه عکس داده و موضوع را وخیم‌تر می‌کند.
۳. قبل از خواب در جوی آرام برای او قصه‌هایی را انتخاب کنید که آرامش فکری و تخیل دوست‌داشتنی به همراه آورد، همانند افسانه‌ها که برای کودکان جذابیت خاصی دارد.
۴. هنگامی که کودک با فریاد و هراس از خواب برمی‌خیزد با او همدردی کرده و تا زمانی که او آرام نشده او را در آغوش خود نگه دارید.
۵. پس از بیدار شدن کودک در مورد کابوسی که دیده با او صحبت نکنید، زیرا صحبت کردن در این خصوص تنها موجب می‌شود که کودک جزئیات بیشتری از کابوس خود را به یاد آورد. حتی اگر خود او نیز تمایل به صحبت کردن در خصوص خواب را داشت، شما می‌توانید روز بعد و در روشنایی با او صحبت کنید و یا از او بخواهید در مورد کابوس خود یک نقاشی بکشد.
۶. پس از آرام شدن کودک، بهتر آن است که در اتاق کودک خود بمانید تا این که او را به اتاق خود ببرید، زیرا زمانی که به کودک خود اجازه می‌دهید تا دوباره در اتاق خود به آرامش برسد، به او کمک کرده‌اید تا دریابد که اتاقش پس از تمام این اتفاقات نیز هم‌چنان محیطی امن محسوب می‌شود.