اختلال کمبود توجه و بیش فعالی شایع ترین مشکل رفتاری دوران کودکی است و مطالعات نشان می دهد اوج شروع سنی آن سه تا چهار سالگی بوده، دو سوم کودکانی که اختلال کمبود توجه و بیش فعالی آنها در زمان های بعدی تشخیص داده می شود، طی سال های پیش از مدرسه قابل شناسایی هستند. بررسی کودکان زیر سن مدرسه از نظر کشف به موقع اختلال، فراهم آوردن امکان کمک به این افراد و پیشگیری از عوارض بعدی آن مهم است. این کودکان ممکن است دچار اختلالات یادگیری بوده یا مشکلات رفتاری دیگری مانند اختلال بی اعتنایی مقابله ای، اضطراب، افسردگی، رفتارهای ایذایی، بزهکاری، طرد از طرف دوستان، اعتیاد و افزایش آمار تصادفات داشته باشند. تحقیقات نشان می دهد ۴۰ تا ۷۰ درصد از کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی ، این اختلال را تا دوران نوجوانی و بزرگسالی خواهند داشت. شناسایی این کودکان دو سال پیش از مدرسه و انجام مراقبت های لازم از آنان، نقش قابل ملاحظه ای در کاهش افت تحصیلی، کاهش روابط جنسی نامشروع، حاملگی زودرس و کاهش رفتارهای جنایی دارد.
این علائم اگر در کودکان زیاد باشد نشانه اختلال کمبود توجه و بیش فعالی است:
۱- حرکت بدون هدف دست و پا
۲- رعایت نکردن نوبت
۳- ناتوانی در پیگیری آموزش
۴- حواس پرتی در اثر محرک های بیرونی
۵- پیچ و تاب خوردن در حالت نشسته
۶- سر و صدای زیاد در هنگام بازی
۷- تغییر مکرر فعالیت ها و بازی ها
۸- گوش ندادن به صحبت در اثر بی توجهی
۹- گم کردن وسایل شخصی
۱۰- سرپا بودن در اکثر موقعیت ها
۱۱- انجام کارهای خطرناک در اثر بی احتیاطی
۱۲- قطع صحبت یا مداخله در کار دیگران
۱۳- اشتباه مکرر در اثر بی دقتی
۱۴- غالبا" در حال حرکت بودن
۱۵- پرحرفی
البته باید توجه داشت، حواس پرتی و تمرکز کوتاه مدت در کودکان پیش دبستانی ناشی از فرایند طبیعی رشد است و داشتن انتظار تمرکز طولانی مخصوصا از کودکان خردسال، منطقی نیست، بلکه کودک باید ضمن انجام فعالیت هایی که به تمرکز نیاز دارد تحرک داشته، به کارهای دیگر بپردازد. مدت زمان تمرکز کودکان در سه سالگی نه دقیقه، در چهار سالگی سیزده دقیقه و در پنج سالگی پانزه دقیقه است. همچنین طبق تحقیقات انجام شده، در ۳ سالگی توجه کودکان تک کاناله است و کودک توجه خود را لحظه ای به صحبت و لحظه ای دیگر به بازی معطوف می کند و در پنج سالگی توجه دو کاناله می شود، یعنی کودک ضمن انجام فعالیت، صحبت و دستورات را درک می کند و توجه کودک ثبات و تداوم لازم را به دست می آورد.
منابع
مقاله علايم اختلال كمبود توجه و بيش فعالي كودكان زير سن مدرسه بر اساس گزارش والدين و مربيان در مهد كودك ها، نشریه دانشور پزشکی، دوره ۱۲، شماره ۵۷