یکی از عواملی که خواب کودک را به هم می زند خرخر کردن است. خرخر یک صدای خشن یا تند است که در هنگام خواب به علت ایجاد انسداد در مسیر راه های هوایی طی تنفس اتفاق می افتد. علت این که کودکان در حین خرخر کردن از خواب بیدار می شوند، همان دلیلی است که سایرین را از خواب بیدار می کند. اشکالی که در تنفس کودک ایجاد می شود، باعث بروز خرخر می شود. همین اشکال در حین تنفس و نیز صدایی که بچه در حین خرخر کردن از مجاری تنفسی خود بیرون می دهد، باعث می شود که از خواب بیدار شود. خرخر موجب بیدار شدن فراوان در طول خواب می شود که نتیجه آن کاهش کیفیت خواب به دلیل کم شدن خواب است که علاوه بر اختلال های حرکتی در طول شب، در طول روز نیز کودک به مشکلاتی نظیر عدم تمرکز، خواب آلودگی و افسردگی و اضطراب، مبتلا می شود.
مشکل اصلی که باعث بروز خرخر کودکان می شود، تنگی مجاری تنفسی فوقانی به ویژه در ناحیه گلوی کودک است، اما اگر بخواهیم انواع دلایل این مشکل را بررسی کنیم، می توانیم آنها را به سه دسته تقسیم کنیم:
۱- دسته اول اختلالاتی که باعث خرخر می شوند، نقایص آناتومیکی هستند که در طول مجاری تنفسی رخ می دهند. اختلالاتی مثل دهان کوچک و مجاری تنفسی کوچک که به نوعی می توانند ژنتیکی بوده و ذاتا بیماری نباشند، باعث خرخر کردن کودک می شوند.
۲- دسته دوم بیماری هایی که می توانند عاملی برای بروز خرخر بچه ها باشند، مشکلات یا بیماری های عضلانی یا عصبی هستند. در بخشی از این بیماری ها مثل نشانگان داون یا شکاف کام ترمیم شده، توان عضلات ناحیه مجاری تنفسی به خصوص در ناحیه گلو و حلق، برای به اندازه لازم باز نگه داشتن مجاری تنفسی فوقانی، کافی نیست. در قسمت دیگری از این بیماری ها اعصابی ک به عضلات ناحیه مذکور عصب می دهند، مشکل دارند. از این دسته از بیماری های می توان فلج مرکزی یا سی. پی و نیز تومور ناحیه سر یا گردن را نام برد.
۳- دسته سوم اختلالاتی که باعث بروز خرخر در کودکان می شوند مواردی است که در اثر بزرگ شدن محتویات گردن یا داخل مجاری تنفسی، قطر مجاری تنفسی فوقانی را کم می کنند. این مشکلات رایج ترین دسته از علل خرخر کودکان هستند. مهمترین بیماری این دسته، چاقی و التهاب و تورم لوزه های انتهای زبان و لوزه سوم و نیز حساسیت است.
درمان خرخر کردن کودکان:
ورزش و تغییر رژیم غذایی: خرخر های ناشی از اضافه وزن را می توان با ورزش و تغییر رژیم غذایی درمان کرد
دستگاه کمک تنفسی: این دستگاه با گذاشتن ماسک به بینی یا صورت در حین خواب، جریان هوا را در بینی فراهم کرده و راه های تنفسی را باز نگه می دارد.
جراحی: اگر بزرگ شدن لوزه باعث خرخر شده باشد با کمک جراحی می توان آن را متوقف کرد.
راه های پیشگیری از خرخر کودکان:
رطوبت ساز: اگر به علت آلرژی کودک خرخر می کند، افزایش سطح رطوبت در اتاق به کمک یک دستگاه رطوبت ساز موجب باز شدن راه بینی و جلوگیری از خرخر کردن کودک می شود.
تغییر وضعیت خواب: کودکانی که به پشت می خوابند به دلیل قرار گرفتن زبانه در انتهای گلو و کاهش عبور هوا، خرخر می کنند که باید کودک را به پهلو خوابانید.
بلند کردن زیر سر و شانه ها: در این حالت انقباض بینی کم شد و موجب کاهش خرخر می شود.
- تصفیه کننده هوا: تصفیه کننده هوا آلرژِی ناشی از گرد و غبار را کم کرده و باعث کاهش خرخر می شود.
- شستشوی بینی: شستشوی بینی موجب حذف مخاط بیش از حد بینی کودک می شود و آلرژی را از بینی کودک می زداید و خرخر را کاهش می دهد.
منابع:
کتاب جزیره کودک قانون خودش را دارد، انتشارات رانکو
مقاله بررسي اختلال هاي رفتاري حرکتي کودکان مبتلا به خرخر در سال ۱۳۹۰، نشریه دانشور پزشکی، دوره ۲۰، شماره ۵
مقاله ارتباط بين خرخر با رشد قد و وزن در کودکان ۱۲- ۲ ساله شهر قم، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دوره ۲۰، شماره ۴