زردی نوزادی به خصوص زردی ناشی از کمبود تغذیه با شیر مادر شایع ترین علت بستری مجدد در طول اولین ماه زندگی می باشد. زردی معمولا" روز ۲-۳ ظاهر می شود و در روز دوم تا چهارم به حداکثر می رسد و در روزهای ۵ تا ۷ کاهش می یابد. کمبود تغذیه با شیر مادر که در روزهای دوم تا چهارم زندگی بروز می کند، در واقع نوع تشدید یافته زردی فیزیولوژیک تلقی می شود که میزان بیلی روبین تا حدود ۱۵-۱۷ درصد افزایش می یابد. دهیدراتاسیون و کمبود کالری دریافت شده توسط نوزاد از جمله عوامل موثر بر بروز این زردی است. بطوریکه شیردهی مناسب و متناوب یعنی بیش از ۱۰ بار در ۲۴ ساعت، هم اتاق بودن مادر و نوزاد و شیر دادن شبانه و ندادن آب قند از عوامل موثر در جلوگیری از بروز آن هستند. در ۵ درصد از مادران شیر اولیه ناکافی است که علت آن می تواند:
- مشکلات آناتومیک پستان
- بعضی بیماری های مادر
- ناکافی بودن نسج غددی
- ماموپلاستی
- رادیوتراپی
- خونریزی پس از زایمان
- عفونت
- افزایش فشار خون
- فقدان تجربه شیر دادن
- سن بیش از ۳۷ سال
ممکن است شیر مادر کافی باشد ولی به دلایل زیر در تحویل شیر به نوزاد اختلال ایجاد شود:
- زخم های نوک پستان
- فرورفتگی نوک پستان
- محدودیت در رژیم غذایی مادر
-ضایعات قلبی شدید نوزاد
- مشکلات تنفسی نوزاد
- اختلالات آناتومیک دهان نوزاد همانند شکاف کام و لب، چانه کوچک، زبان بزرگ،
- استفاده زیاد از پستانک
- دوقلویی
- مکیدن ضعیف
- شقاق پستان
- ماستیت
- نوک سینه فرو رفته
- خستگی مادر
- تغذیه ناکافی در طول شیردهی
- عدم حمایت اطرافیان و پدر از شیردهی
- عدم تمایل مادر به شیردهی
- آموزش ناکافی در طی بارداری و پس از زایمان باشد.
عوامل خطر ساز افزایش بیلیروبین:
- دیابت مادر
- نژاد
نارس بود
- داروها
- ارتفاع
- پلی سیتمی
- جنس مذکر
- کاهش وزن
- دفع تاخیر مدفوع
- سابقه یرقان در افراد خانواده
- تغذیه با شیر مادر
بطورکلی معاینه مادران قبل از زایمان برای تشخیص مشکلات پستانی و آموزش شیر دهی می تواند زمینه این بیماری را کاهش دهد.
منابع:
مقاله بررسی علل زردی در نوزادان بستری در بیمارستان شهید مدنی خرم آباد، نشریه یافته، دوره ۷، شماره۴
مقاله بررسی شیوع زردی ناشی ازکمبود تغذیه با شیر مادر، مجله بیماری های کودکان ایران، دوره ۱۴، شماره ۲
مقاله بررسی علل مادری موثر بر زردی ناشي از کمبود تغذيه با شير مادر، مجله دانشکده پزشکی، دوره ۷۰، شماره ۱۲