در کودکان، میل به غذا یا عدم آن می تواند زمینه را برای خرسندی یا نگرانی والدین و اطرافیان کودک، از جهات متعددی فراهم سازد. کارشناسان معتقدند مبارزه، عجز، التماس، ترفند و حیله، تهدید و تنبیه را در تغذیه کودک باید کنار گذاشت؛ زیرا اعمال این روش ها، نتیجه کار را وارونه می سازد. و تنها در چنین صورتی است که طفل خود متقاضی غذا خواهد شد. اگر والدین نکات مهم تغذیه را به زبان ساده به کودکان خود بیاموزند و نارسایی تنقلات چرب و شور یا شیرین را به آنها یادآوری کنند، کودکان خواهند توانست غذای متعادل و سالمی برای خود انتخاب کنند و مشکلات کمتری در آینده داشته باشند. بسیاری ازبیماری های دوره بلوغ و سنین بالاتر، با تغذیه سالم در دوره کودکی قابل درمان یا پیشگیری هستند. عادت به تغذیه درست و سالم می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته، فشارخون بالا و دیابت و بعضی انواع سرطان را کاهش دهید.
بی اشتهایی کودکان خردسال: این امر برای کودکان ۵ تا ۸ ماهه بصورت تدریجی و زمانی هم بصورت ناگهانی و یکباره پدید می آید. گاهی هم ممکن است، حین باز گرفتن کودک از شیر، دادن غذای دستی به طفل یا تغییر رژیم غذایی اتفاق افتد. نگرانی مادر از این بابت آغاز می شود که او کودک خود را تا بحال سرزنده و قوی، کنجکاو و با نشاط می دید، اما حالا به علت خودداری از صرف غذا، گوئی وضعی دیگر برای او پیش بینی می کند. مادر برای رفع نگرانی و اصلاح بی اشتهایی طفل، به حیله ها و ترفندهای مختلف متوسل می شود، اما طفل در این مبارزه فاتح بیرون می آید. در اغلب موارد، امتناع طفل از غذا خوردن مربوط است به روش اجباری مادر به غذا دادن که اگر اصلاح شود، مسئه سریعا" حل خواهد شد. بطوریکه در این موارد، اگر پدر یا فرد دیگری متقبل تعذیه کودک شود، او به طور معمول و مطلوب غذای خود را خواهد خورد و یا زمانی که اضطراب مادر فروکش کرد و آرامش یافت، وضعیت تغذیه او نظم و نظام پیدا خواهد کرد. گاهی هم بی اشتهایی، تنها عکس العملی است در برابر از شیر گرفتن، بیماری کوتاه، تغییر در فرم و محل زندگی، تغییر در چهار چوب ها و نظام زندگی است. در اغلب موارد، بی اشتهایی کودک، با آغاز حرکت و به راه افتادن طفل، به سخن آمدن او که امکان ارتباط جدیدی را با محیط فراهم می آورد، کاهش خواهد یافت. البته کودک کم غذا باقی می ماند، لیکن در برابر مادر مقاومت نشان نمی دهد.
کودکان کم وزن با برچسب هایی مثل نی قلیان، چوب خشک و مردنی و لاغر مواجه می شوند، که می تواند سبب شود، کودکان اعتماد به نفس خود را از دست بدهند، خجالتی شوند، درباره وضعیت بدنی خود حساس شوند و تصویر و پنداره ناسالمی درباره تن و بدن خود پیدا کنند. همچنین، این دسته از کودکان ممکن است نیروی حیاتی، بنیه و استقامت و حتی طاقت کارهای بدنی و فعالیت های جسمی و حرکتی و شرکت در بازی های فعال را نداشته باشند.
راهکارهایی برای رفع بی اشتهایی کودکان:
- کودکان در واکنش های خود به غذاها متفاوت اند. بنابراین، باید آنها را با غذاهای گوناگون آشنا کرد.
- روش ارائه و سرو کردن مواد غذایی، در بی اشتهایی و برانگیختن اشتهای کودکان موثر است. رنگ، بافت و شکل غذا نیز از دیگر فاکتورهایی اشتها داشتن یا بی اشتها شدن به غذا، محسوب می شوند.
- از سالهای اولیه کودکی، باید به کودک احساس مسئولیت برای برقراری عادات غذایی خوب و سالم را آموزش دهیم، برای این کار، آنها باید به اهمیت نظافت و بهداشت قبل و بعد از غذا و توجه به سلامت تن و بدن خود پی ببرند. تشویق کودکان به انتخاب های غذای سالم، به آنها در کسب عادت غذایی سالم در بزرگسالی کمک می کند.
- از وادار کردن کودکان به مصرف غذاها به صورت تهدیدآمیز پرهیز شود و مدل قرار دادن والدین و همتایان و همکلاسی ها جایگزین شود. کارشناسان تغذیه معتقدند اگر کودکی را به شیوه ( یک لقمه یا تکه بخور) تشویق کنیم، سرانجام کودک به آسانی و خوشحالی بیش تر سبزی یا غذای دوست نداشتنی اش را مصرف می کند. مدل قرار گرفتن والدین به صورتی که مقابل چشم کودک ماده غذایی و به ویژه سبزی ها را مصرف کنند، تمایل کودک را برای خوردن سبزی ها بیش تر می کند.
منابع:
مقاله تغذیه سالم کودکان و مسئولیت بزرگترها، روانشناسی سلامت، شماره ۸
مقاله تغذیه کودکان، روانشناسی رشد وتحول، شماره ۸۱
مقاله تغذیه کودکان در مراکز پیش دبستان، نگرانی ها و مسئولیت ها، روانشناسی سلامت، پیش شماره ۲
مقاله اصول تغذیه سالم کودکان، تغذیه ورزشی و مکمل ها و مواد نیروزا، شماره ۲۹
مقاله این لقمه را بخور، رشد آموزش پیش دبستانی، شماره ۱۳